Magia y efectos de la música en Marciano Capela (MART. CAP. 9, 922-929)
DOI:
https://doi.org/10.24197/mrfc.34.2021.33-51Palabras clave:
Marciano Capela, música antigua, magia de la música, efectos de la música, exempla et mirabilia musicalesResumen
Este trabajo ofrece una presentación general de Las nupcias de Filología y Mercurio, de su último libro y de su autor, Marciano Capela, una obra alegórica y enciclopédica de la Latinidad tardía. De ella se estudiarán los epígrafes 922-929, donde el autor muestra la naturaleza de la música, sus beneficios y efectos sobre hombres, animales y seres inanimados y en la que se incluía un discurso sobre los orígenes de la música y algunos exempla sobre su poder universal y mágico. Se analizarán dichos exempla y mirabilia y se cotejarán con otras fuentes, advirtiendo sus peculiaridades, semejanzas y/o discrepancias.
Descargas
Citas
Bartonková, Daša (1977-1978), “Prosimetrum. The mixed style in Martianus Capella's work De nuptiis Philologiae et Mercurii, liber secundus”, Sborník Prací Filosofické Fak. Brnênské Univ., Rada Archeol. klas. 22-23, 205-215.
Bennett, Beth S. (1991), “The Rhetoric of Martianus Capella and Anselm de Besate in the tradition of Menip-pean Satire”, Philosophy and Rhetoric 24.2, 128-142 (disponible en https://www.jstor.org/stable/40237666, fecha de consulta: 11.01.2021).
Bovey, Muriel (2003), Disciplinae cyclicae: l’organisation du savoir dans l’oeuvre de Martianus Capella, Trieste, Edizioni Università di Trieste.
Cameron, Alan (1986), “Martianus and his First Editor”, Classical Philology 81, 320-328 (disponible en https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/367009, fecha de consulta: 13.01.2021).
Cappuyns, Maïeul (1949), “Capella (Martianus)”, Dictionnaire d’Histoire et de Géographie Ecclésiastiques, Paris, vol. XI, cols. 835-848.
Chang, Han-Liang (1998), “The Rise of Semiotics and the Liberal Arts: Reading Martianus Capella’s The Marriage of Mercury and Philology”, Mnemosyne 51.5, 538-553 (disponible en https://www.jstor.org/stable/4432880, fecha de consulta: 26.10.2021).
Cristante, Lucio (1987), Martiani Capellae De Nuptiis Philologiae et Mercurii Liber IX, Padova, Antenore.
De Nonno, Mario (1990), “Un nuovo testo di Marziano Capella: la metrica”, Rivista di filologia e di istruzione classica 118, 129-144 (disponible en https://www.proquest.com/docview/1302928505?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true&imgSeq=1, fecha de consulta: 20.03.2021).
De Nonno, Mario (2014), “Manuali brevi di metrica latina e caratteristiche d’autore: con anticipazioni sul De arte metrica di Marziano Capella”, en Concetta Longobardi, Christian Nicolas y Marisa Squillante (eds.), Scholae discimus. Pratiques scolaires dans l’Antiquité tardive et le Haut Moyen Âge, Lyon, ed. CEROR, 67-92.
De Paolis, Paolo (2015), “Tra esegesi e filologia: la difficile sfida del De nuptiis Philologiae et Mercurii di Marziano Capella”, Rivista di filologia e di istruzione classica 143.1, 202-213 (disponible en https://www.academia.edu/12995938/Tra_esegesi_e_filologia_la_difficile_sfida_del_De_nuptiis_Philologiae_et_Mercurii_di_Marziano_Capella, fecha de consulta: 03.02.2021).
De Smet, Ingrid. A. R. (1996), Menippean Satire and the Republic of Letters 1581-1655, Genève, Librairie Droz.
Des Places, Edouard (1971), Oracles Chaldaïques, Paris, Les Belles Lettres.
Deiters, Hermann (1881), Studien zu den Griechischen Musikern. Über das Verhältnis des Martianus Capella zu Aristides Quintilianus, Programm des Marien-Gymnasium, Posen (disponible en https://archive.org/details/studienzudengrie00deit, fecha de consulta: 14.12.2020).
Dick, Adolf (1978), Martianus Capella, ed. stereotypa correctior editionis anni 1925, addenda et corr. iterum adiecit Jean Préaux, Stutgardiae, Teubner.
Fuchs, Harald (1960), “Enkyklios Paideia”, Reallexikon für Antike und Christentum 5, 365-398.
García López, José, Francisco Javier Pérez Cartagena y Pedro Redondo Reyes (2012), La Música en la Antigua Grecia, Murcia, Editum.
Garrido Domené, Fuensanta (2016), Los teóricos menores de la música griega, Barcelona, Cérix.
Gil, Luis (1969), Therapeia. La medicina popular en el mundo clásico, Madrid, Guadarrama.
Ghellinck, Joseph (1939), Littérature latine au Moyen-Âge, I, Paris, Bloud et Gay.
Grebe, Sabine (1993), “Die Musiktheorie des Martianus Capella: eine Betrachtung der in 9, 921-935 benutzten Quellen”, International Journal of Musicology 2, 23-60 (disponible en https://www.jstor.org/stable/24617980, fecha de consulta: 12.02.2021).
Grebe, Sabine (1999), Martianus Capella, De nuptiis Philologiae et Mercurii: Darstellung der Sieben Freien Künste und ihrer Beziehungen zueinander, Stuttgart-Leipzig, Teubner.
Guillaumin, Jean-Baptiste (2008), “Néoplatonisme et encyclopédisme dans l’oeuvre de Martianus Capella”, Revue des etudes latines 86, 167-190.
Guillaumin, Jean-Baptiste (2011), Martianus Capella. Les noces de Philologie et de Mercure. Tome IX. Livre IX. L’Harmonie, Paris, Les Belles Lettres.
Guillaumin, Jean-Yves (2003), Martianus Capella, Les noces de Philologie et de Mercure. Livre VII. L’Arithmétique, Paris, Les Belles Lettres.
Hadot, Ilsetraut (1984), Arts libéraux et philosophie dans la pensée antique, Paris, Études Augustiennes.
Hadot, Ilsetraut (2005), Arts libéraux et philosophie dans la pensée antique, Paris, Vrin.
Kühnert, Friedmar (1961), Allgemeinbildung und Fachbildung in der Antike, Berlin, Akademie.
Leonardi, Claudio (1959), “I codici di Marziano Capella”, Aevum 33, 443-489.
Macías Rosendo, Baldomero (2018), “Liber tertius. De arte grammatica. Libro tercero. Sobre la gramática”, en Fernando Navarro Antolín (ed.), Las nupcias de Filología y Mercurio, introducción, edición crítica, traducción y notas, vol. II: Libros III-IV: el Trivium, Madrid, Alma Mater, CSIC, 2-104.
Meibom, Marc (1652), Antiquae musicae auctores septem. Graece et Latine. Marcus Meibomius restituit ac notis explicavit, Amstelodami, I-II vols. Apud Ludovicum Elzevirium.
Michaelides, Solon (1978), The Music of Ancient Greece. An Encyclopaedia, London, ed. Faber and Faber.
Monceaux, Paul (1894), Les Africains. Étude sur la littérature latine d’Afrique: Les Païens, Paris, Lecène et Oudin.
Navarro Antolín, Fernando (2011), “Marciano Capela, disciplinarum fons uberrimus. Pervivencia y tradición clásica”, Calamvs Renascens 12, 43-61.
Navarro Antolín, Fernando (2016), Las nupcias de Filología y Mercurio, introducción, edición crítica, traducción y notas, vol. I: Libros I-II: Las bodas místicas, Madrid, Alma Mater, CSIC.
Pabst, Bernhard (1994), Prosimetrum. Tradition and Wandel einer Literaturform zwischen Spätantike und Spätmittelalter, I-II, Köln-Weimar-Win.
Parker, Henry (1890), “The Seven Liberal Arts”, The Engish Historical Review 5, 417-461 (disponible en https://doi.org/10.1093/ehr/V.XIX.417, fecha de consulta: 30.01.2021).
Préaux, Jean (1955), “Un nouveau texte sur la Vénus androgyne”, Mélanges Isidore Lévy, Annuaire de l’Institut de Philologie et d’Histoire Orientales et Slaves de la Université de Bruxelles 13, 479-490.
Raby, Frederic James E. (19572), A History of Secular Latin Poetry in the Middle Ages, I, Oxford, Clarendon Press.
Ramelli, Ilaria (2001), Marziano Capella, Le nozze di Filologia e Mercurio, Milano, Bompiani.
Rehilan, Joel C. (1993), Ancient Menippean Satire, Baltimore-London, Johns Hopkins Univ. Press.
Schievenin, Romeo (1986), “Marziano Capela e il proconsulare culmen”, Latomus 45, 797-815.
Schievenin, Romeo (2009), Nugis ignosce lectitans. Studi su Marziano Capella, Trieste, Edizioni Università di Trieste.
Shanzer, Danuta (1986), A Philosophical and Literary Commentary on Martianus’ Capella’s De nuptiis Philologiae et Mercurio Book I, Berkeley-Los Angeles-London, University of California Press.
Schneider, Werner J. (1999), “Gegenwärtige Vergangenheit: Zu einer mißdeuteten Wendung bei Martianus Capella (9,928 f.)”, RhM 142.1, pp. 93-110.
Stahl, William Harris, Richard Johnson y Evan Laurie Burge (1971), Martianus Capella and the Seven Liberal Arts. Volume I: The Quadrivium of Martianus Capella, New York-London, Columbia University Press.
Valverde Abril, Juan J. (2017), “La música en la Roma antigua”, en Andrés Pociña Pérez y Jesús Mª García González (eds.), En Grecia y Roma, VI: más gentes y más cosas, Granada, Universidad de Granada, 351-375 (disponible en https://www.academia.edu/33782450/_La_música_en_la_antigua_Roma, fecha de consulta: 06.12.2020).
Wille, Günther (1967), Musica Romana, Amsterdam, Schippers.
Willis, James (1952), Martianus Capella and his early commentators, Ph. D. Diss., University of London.
Willis, James (1983), Martianus Capella, Leipzig, Teubner.
Winnington-Ingram, Reginald Pepys (1963), Aristidis Quintiliani: De Musica, libri tres, Leipzig, Teubner.
Descargas
Publicado
Cómo citar
Número
Sección
Licencia
Todos los trabajos publicados en la revista Minerva. Revista de Filología Clásica se distribuyen bajo una Licencia Creative Commons Atribución 4.0 Internacional (CC BY 4.0).
Los autores continúan como propietarios de sus trabajos, y pueden volver a publicar sus artículos en otro medio sin tener que solicitar autorización, siempre y cuando indiquen que el trabajo fue publicado originariamente en la revista Minerva. Revista de Filología Clásica.